De onmenselijke kant van doelmatigheid in de zorg
In de huidige gezondheidszorg lijkt de balans tussen doelmatigheid en menselijke zorg soms ver te zoeken. De focus op efficiëntie en protocollen, vaak om verzekeraars tevreden te stellen, kan ten koste gaan van de persoonlijke en menselijke aspecten van zorg. Dit probleem komt schrijnend naar voren in de palliatieve zorg, waar patiënten in hun laatste levensfase zijn en juist behoefte hebben aan warmte, begrip en adequate medische ondersteuning.
Een tragisch voorbeeld uit de praktijk
Ik wil graag een bijzonder hartverscheurend verhaal delen uit mijn ervaring als verpleegkundige in de palliatieve thuiszorg. Dit verhaal illustreert niet alleen de tekortkomingen in ons zorgsysteem, maar ook de pijnlijke realiteit waarmee families worden geconfronteerd in de laatste uren van hun geliefden.
Op een vroege ochtend kreeg ik een paniekerig telefoontje van een familie die mij meldde dat het niet goed ging met hun vader. De huisartsenpost was gebeld, maar wilde niet komen. Bovendien weigerden ze met de dochter te spreken; ze wilden de patiënt zelf aan de lijn hebben, wat natuurlijk niet mogelijk was gezien zijn toestand. De zoon belde opnieuw, boos en wanhopig, waarna de huisartsenpost eindelijk een wijkverpleegkundige stuurde om de situatie te beoordelen.
De wijkverpleegkundige stelde vast dat de saturatie van de patiënt 82% was, wat zeer laag is. Desondanks weigerde zij morfine toe te dienen, met het argument dat dit door een arts gedaan moest worden. Ze vertrok weer zonder enige verlichting voor de patiënt.
Toen belde de familie mij opnieuw. Na overleg besloot ik direct naar hen toe te gaan. Tot mijn opluchting arriveerde de huisarts twee minuten na mijn aankomst. Dit maakte het mogelijk om snel te schakelen, want de patiënt was nog steeds erg benauwd. Ik zette een vlindernaaldje en diende de voorgeschreven morfine toe, wat om de vier uur herhaald mocht worden en indien nodig met 50% verhoogd kon worden.
Palliatieve sedatie en afscheid nemen
Er werd besloten om palliatieve sedatie in te zetten. Dit gaf iedereen die afscheid wilde nemen de kans om te komen. Een slaapmiddel werd achtergelaten, klaar voor gebruik wanneer de patiënt wilde slapen. Kinderen en kleinkinderen namen emotioneel afscheid. Eén kleindochter uit het buitenland was nog onderweg, maar de patiënt kon niet langer wachten. Hij wilde slapen; het was goed zo. De patiënt kreeg het medicijn toegediend en dit moest om de vier uur herhaald worden.
In samenspraak met de huisarts werd afgesproken dat de zorg naar continue zorg zou gaan, zodat er altijd een verzorgende aanwezig was om in te grijpen en de familie te begeleiden. Uiteindelijk overleed de patiënt die avond, omringd door zijn geliefden.
Strikte regels vs. menselijkheid
Alles verliep strikt volgens de regels van de zorgverzekeraar. Maar wat blijft er over van de menselijkheid als de regels zwaarder wegen dan het welzijn van de patiënt en zijn familie? Dit verhaal benadrukt de noodzaak van een zorgsysteem dat niet alleen kijkt naar doelmatigheid, maar ook naar de menselijke kant van medische zorg. De wetenschap en praktijk geven richting aan de medische diagnostiek en incalculeren een bepaalde onvoorspelbaarheid, iets wat niet genegeerd mag worden.
Zorgverleners moeten de ruimte krijgen om te handelen naar hun professionele inzicht en compassie, vooral in zulke kwetsbare situaties. Laten we streven naar een zorgsysteem waar efficiëntie en menselijkheid hand in hand gaan, waar verzekeraars niet de maatstaf zijn voor wat goede zorg is, maar waar het welzijn van de patiënt altijd voorop staat.
Oproep tot verandering
Het is tijd voor verandering. We moeten streven naar een zorgsysteem dat zowel doelmatig als menselijk is, waarin zorgverleners de ruimte krijgen om te handelen naar hun professionele en menselijke inzicht. Dit vraagt om een herziening van de regels en protocollen die nu de zorg verstikken en het welzijn van de patiënt en zijn familie in gevaar brengen.
Laten we samen werken aan een zorgsysteem waarin de menselijkheid terugkeert, zodat de laatste uren van een patiënt niet alleen volgens de regels verlopen, maar ook met de liefde en zorg die ze verdienen.
Bekijk de missie en visie van Carethuis?
Deze blog is geschreven op persoonlijke titel.